اگزما (درماتیت آتوپیک) چیست؟

اگزما عارضه‌ای است که ممکن است هرکسی را دچار کند و شاید شما هم که برای خواندن این مطلب اینجایید، تجربه‌اش را داشته باشید.

با ابتلا به درماتیت آتوپیک (اگزما) پوست شما قرمز شده و احساس خارش می‌کنید. اگزما بیشتر در میان کودکان شایع است اما همان‌طور که اشاره کردیم ممکن است در هر سنی رخ دهد. درماتیت آتوپیک عارضه‌ای طولانی مدت یا به‌عبارتی مزمن است و به‌صورت دوره ای عود می‌کند. گاهی ممکن است اگزما با آسم یا تب یونجه همراه باشد.

در حال حاضر هیچ درمان مادام‌العمری برای درماتیت آتوپیک یافت نشده است اما اقدامات خودمراقبتی می‌تواند خارش پوست را تسکین دهد و از عود مجدد جلوگیری کند. اقداماتی مثل مرطوب کردن منظم پوست و استفاده از کرم‌ها یا پمادها با مصرف دارویی معمولا به کاهش عوارض و تسکین خارش کمک می‌کند.

علائم یا نشانه‌های اگزما 

نشانه‌های درماتیت آتوپیک ممکن است از فردی تا فرد دیگر متفاوت باشد اما معمولا چند نشانه مشترک در مبتلایان به این عارضه مشترک است.:

• پوست خشک
• احساس خارش (که ممکن است به خصوص در شب شدید باشد) 
• لکه‌های قرمز تا خاکستری مایل به قهوه‌ای، به ویژه روی دست‌ها، پاها، مچ پا، مچ دست، گردن، بالای سینه، پلک‌ها، داخل آرنج و زانو (در نوزادان، این لکه‌ها ممکن است روی صورت و پوست سر ظاهر شوند)
• ظهور برجستگی‌های کوچک و جوش‌مانند روی پوست، که ممکن است از آنها مایع نشت کند یا بر اثر خاراندن پوسته پوسته شود
• پوست ضخیم، ترک خورده و پوسته پوسته شده

علائم درماتیت آتوپیک اغلب قبل از ۵ سالگی شروع می‌شود و ممکن است تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. تجربه برخی افراد از اگزما به‌صورت عود دوره‌ای است. در بعضی موارد فاصله‌ دوره‌ها طولانی می‌شود و ممکن است حتی تا چندین سال هیچ علائمی ظاهر نشود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگزما درمان مادام‌العمر ندارد. تنها می‌توانید با شناخت درست از این بیماری، عارضه‌ها را کاهش داده و اجازه ندهید روال زندگی شما را مختل کند. با این وجود مواردی هم وجود دارد که درصورت مشاهده آنها باید به پزشک مراجعه کنید تا دچار مشکلات دیگری نشوید. 

اگر هر یک از مشکلات زیر را دارید، حتما با پزشک مشورت کنید:   

• عوارض اگزما آن‌قدر وخیم است که خواب و فعالیت‌های روزانه شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد
• اگزما باعث عفونت پوستی شده است (رگه‌های قرمز، چرک، دلمه‌های زرد می‌تواند نشانه عفونت باشد)
• با وجود پیاده کردن همه مراقبت‌های موردنیاز همچنان علائم را تجربه می‌کنید

درصورتی که نوزاد یا خردسال مبتلا به اگزما تب دارد و عوارض روی پوست او عفونی به نظر می‌رسد، فوراً به اورژانس مراجعه کنید تا مراقبت‌های پزشکی از او به عمل آید.

12 ماده غذایی حاوی کلاژن برای سلامت پوست

علت بروز اگزما

پوست سالم همزمان  با حفظ رطوبت، از شما در برابر باکتری ها، محرک ها و مواد حساسیت‌زا محافظت می کند. اگزما درواقع ریشه در یک تنوع ژنی دارد که بر توانایی پوست برای فراهم کردن این ویژگی محافظتی تأثیر می‌گذارد. اگزما باعث می‌شود پوست شما از عوامل محیطی، محرک‌ها و مواد حساسیت‌زا تاثیر بپذیرد و عوارض پوستی ایجاد کند.

البته ناگفته نماند در برخی کودکان، آلرژی به مواد غذایی هم می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اگزما باشد. درماتیت آتوپیک را در صورت داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی اگزما، آلرژی، تب یونجه یا آسم باید بیشتر جدی گرفته و به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

عوارض اگزما

عوارض درماتیت آتوپیک (اگزما) ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسم و تب یونجه: بیش از نیمی از کودکان خردسال مبتلا به درماتیت آتوپیک، قبل از سن ۱۳ سالگی به آسم و تب یونجه مبتلا می‌شوند.
• خارش مزمن و پوسته پوسته شدن پوست: بیماری پوستی به نام نورودرماتیت با خارش موضعی پوست شروع می شود و سپس در اثر خراشیده شدن پوست به تشدید خارش می‌انجامد. فرد مبتلا ممکن است به سادگی و از روی عادت با خاراندن موضع، باعث خراش‌های ‌‌‌بیشتر روی پوست شود. چنین شرایطی به تغییر رنگ، ضخیم و چرمی شدن پوست منجر شود. 
• عفونت‌های پوستی: خاراندن مکرر که باعث خراش روی پوست می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های باز و ترک پوستی شود. در نتیجه خطر عفونت از طریق باکتری‌ها و ویروس‌هایی از جمله ویروس هرپس سیمپلکس افزایش پیدا می‌کند.
• درماتیت دست: این امر به ویژه افرادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که شغلشان مستلزم مرطوب بودن دست‌هایشان است و در معرض مواد شوینده‌ و ضدعفونی‌کننده‌ها قرار دارند.
• درماتیت تماسی آلرژیک: این عارضه نیز در افراد مبتلا به درماتیت آتوپیک شایع است.
• مشکلات خواب: چرخه خارش و عادت به خاراندن پوست می‌تواند باعث بی کیفیتی خواب شود.

مراقبت و پیشگیری 

با در نظر گرفتن نکات زیر می‌توانید از حملات درماتیت (عود مجدد اگزما) و به حداقل رساندن اثرات آن کمک کنید:

• حداقل دو بار در روز پوست خود را مرطوب کنید. کرم‌ها، پمادها و لوسیون‌ها می‌توانند رطوبت پوست شما را تامین کنند. برای این کار با مشورت پزشک محصول یا محصولاتی را انتخاب کنید که برای شما مناسب باشد. 
• سعی کنید محرک هایی را که عارضه را وخیم می‌کنند، شناسایی کرده و از آنها اجتناب کنید. چیزهایی که می‌توانند واکنش پوست را بدتر کنند عبارتند از عرق، استرس، چاقی، مواد شوینده و گرد و غبار. 

• نوزادان و کودکان ممکن است در اثر خوردن برخی غذاها از جمله تخم مرغ، شیر، سویا و گندم دچار عارضه شوند. با پزشک کودک خود در مورد شناسایی مواد غذایی حساسیت‌زا صحبت کنید.

• مدت زمان حمام و دوش گرفتن خود را به 10 تا 15 دقیقه محدود کنید و از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید.

• برای شستن بدن از شوینده‌های ملایم استفاده کنید. صابون های ملایم را انتخاب کنید. شامپو بدن یا صابون‌های حاوی دئودورانت یا ضد باکتری می‌توانند چربی‌های طبیعی پوست را به میزان بیشتری از بین ببرند و پوست شما را خشک کنند.
• بدن خود را با احتیاط خشک کنید. پس از حمام کردن، پوست خود را به آرامی با یک حوله نرم خشک کنید و در حالی که پوست هنوز مرطوب است، از مرطوب کننده استفاده کنید.