در انتظار تولد فرزندان دوقلو یا چندقلوی خود هستید؟ تبریک! به هر حال با توجه به آمار دوقلو و چندقلوزایی این هم یک نوع خوش‌شانسی است. اما حالا حتما سوالات زیادی در مورد بارداری دوقلو دارید؛ از جمله اینکه آیا علائم خاصی وجود دارد، تفاوت بین دوقلوهای همسان و غیر همسان چیست و چطور آمادگی بیشتری برای تولد نوزادان خود داشته باشید. در این مقاله ما به سوالات اصلی در مورد بارداری دوقلو یا چندقلو پاسخ خواهیم داد.

چطور دوقلو باردار شدم؟

برای بارداری دوقلو دو مسیر وجود دارد که یکی به تولد دوقلوهای همسان می‌انجامد و دیگری مربوط به دوقلوهای غیرهمسان است. به نظر می‌رسد دوقلوهای همسان زمانی تشکیل می‌شوند که یک تخمک بارورشده به دو قسمت تقسیم شود. البته هنوز اتفاق نظری وجود دارد که چه چیزی باعث ایجاد دوقلوهای همسان می‌شود اما شانس بارداری دوقلوی همسان یک در ۲۵۰ است!

در مقابل، بارداری دوقلوی غیرهمسان زمانی اتفاق می‌افتد که دو تخمک به‌صورت مجزا بارور شده و هر دو در رحم کاشته می‌شوند. علاوه بر این، عوامل زیر هم می‌توانند شانس شما را برای داشتن دوقلوهای غیرهمسان افزایش دهند:

• بارداری از طریق لقاح آزمایشگاهی (IVF): از هر پنج مادری که از طریق IVF باردار می‌شود، یکی چند قلو است
• سابقه خانوادگی دوقلوزایی از طرف مادر
• بارداری در سنین بالاتر: با بالا رفتن سن، احتمال ترشح بیش از یک تخمک در زمان تخمک گذاری افزایش می‌یابد

با این همه گاهی اوقات ممکن است دلیل واضحی در میان نباشد؛ به‌خصوص در مورد دوقلوهای همسان، همه چیز می‌تواند به خوش‌شانسی شما بستگی داشته باشد! اگر به‌تازگی متوجه شده‌اید که دوقلو باردار هستید، شاید هنوز کمی شوکه باشید. به خاطر داشته باشید که گرچه داشتن دوقلو یا چندقلو به برنامه‌ریزی بیشتری نیاز دارد اما در مقابل لذت مضاعف را پاداش می‌گیرید.

چه زمانی متوجه می‌شوم که دوقلو دارم؟

در بیشتر مواقع ماما یا پزشک شما می‌تواند در سونوگرافی هفته ۸ تا ۱۴ تشخیص دهد که فرزند دو یا چندقلو در راه دارید. وقتی بارداری دوقلو تایید شد، ماما یا پزشک ممکن است مراقبت‌های دوران بارداری، جلسات ویزیت و نظارت بیشتر و چند نوبت سونوگرافی‌ را برای اطمینان از سلامت شما و نوزادتان توصیه کند.

علائم بارداری دوقلو چیست؟

اگرچه ممکن است بسیاری از علائم مشابه سایر مادران باردار را داشته باشید، اما زمانی که دوقلو باردار هستید، احتمال بیشتری وجود دارد که این علائم را تجربه کنید:

• افزایش وزن: یکی از نشانه‌های بارداری دوقلو افزایش وزن بیش از حد انتظار در هفته‌های اول بارداری است. اگر نگران این افزایش وزن هستید، پزشک و ماما می توانند به شما کمک کنند. همین افزایش وزن در بارداری دوقلو، ممکن است باعث شود از نظر ظاهری بارداری شما کمی زودتر از حد معمول نشان داده شود.
• خارش پوست: از آنجا که پوست شما روی شکم در حال رشد کشیده می شود، ممکن است علائمی مانند خارش را در اوایل بارداری خود مشاهده کنید.
• واریس: به دلیل فشار اضافه‌ای که وزن نوزادان به رگ‌های خونی در ناحیه لگن می‌آورند، ممکن است واریس را با رگ‌های خونی دردناک و بزرگ در اطراف ناحیه لگن خود تجربه کنید.
• کمردرد و درد لگن: با پیش رفتن بارداری و افزایش وزن نوزادان، ممکن است این نوع درد را بیشتر تجربه کنید. وزش روزانه، استراحت منظم، پوشیدن کفش‌های راحت و پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین می‌تواند به تسکین بخشی از این درد کمک کند. پزشک شما هم می‌تواند راه‌هایی را برای تسکین این ناراحتی پیشنهاد کند.
• سوزش سر دل و سوء‌هاضمه: این مشکل ممکن است به دلیل فشار اضافی روی شکم شما ایجاد شود. حجم وعده‌های غذایی را سبک‌تر اما تعداد وعده‌ها را بیشتر کنید، چند ساعت قبل از رفتن به رختخواب غذا نخورید و از خوردن غذاهایی که می‌دانید باعث سوزش سر دل یا سوء‌هاضمه می‌شوند، بپرهیزید.

ممکن است شنیده باشید که بارداری دوقلو با تهوع صبحگاهی بیشتری همراه است اما خوشبختانه چنین چیزی تایید نشده است.

تفاوت بین دوقلوهای همسان و غیر همسان چیست؟

دوقلوهای شما در صورتی همسان هستند که تخمک بارور شده در اوایل بارداری به دو قسمت تقسیم شده و در نهایت به صورت دو جنین تشکیل شده باشد. اگر دوقلوهای همسان داشته باشید، نوزادان شما هم‌جنس و دارای ژن‌های یکسان خواهند بود. ظاهر دوقلوهای همسان از نظر رنگ چشم، رنگ مو و گروه خونی کاملا مشابه است. تقریباً یک سوم دوقلوها همسان و بقیه و غیرهمسان هستند.

برای تشکیل جنین دوقلوهای غیرهمسان دو تخمک آزاد شده و هر دو بارور می‌شوند. اگر دوقلوهای غیرهمسان داشته باشید، نوزادان شما از نظر ژنتیکی مشابه بقیه خواهر و برادرها هستند. دوقلوهای غیرهمسان ممکن است هم‌جنس باشند یا یکی پسر و دیگری دختر باشد. بیشتر دوقلوها یعنی چیزی حدود دوسوم آنها غیرهمسان هستند.

چه خطراتی برای من و نوزادانم وجود دارد؟

قبل از هرچیز نگرانی بی‌دلیل به خودتان راه ندهید. اکثر بارداری‌های دوقلو به تولد دو نوزاد شاد و سالم منتهی می‌شود و پزشک و ماما به خوبی از شما و فرزندانتان مراقبت می‌کنند. با این حال، خوب است در مورد برخی از خطرات و عوارض احتمالی بدانید:

• تولد زودرس: بیش از نیمی از همه چندقلوها نارس متولد می‌شوند. زایمان زودرس به معنای زایمان قبل از هفته سی‌وهفتم است. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک شما می‌تواند شما تشخیص دهد نوزادان نارس شما به به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند.
• وزن کم هنگام تولد: اگر نوزاد شما با وزن کمتر از ۲.۵ کیلوگرم به دنیا بیاید، نیاز به مراقبت بیشتری دارد. با این حال جای نگرانی نیست پزشک شما می‌تواند به طور کامل  توضیح دهد که نوزادان شما برای رشد و تکامل به چه چیزهایی نیاز دارند.
• سندرم انتقال خون دوقلو: این وضعیت می‌تواند برخی از دوقلوهای همسان را که جفت یکسانی دارند، تحت تاثیر قرار دهد. در این سندرم، عدم تعادل در جریان خون وجود دارد و یک نوزاد حجم خون زیادی دریافت می کند در حالی که دیگری به اندازه کافی خون نمی‌گیرد. پزشک شما به طور منظم سلامت نوزادان شما را ارزیابی می کند تا مطمئن شود همه چیز درست است.
• درهم تنیدگی بند ناف: یک درصد از دوقلوهای همسان هم غشای داخلی (آمنیون) و هم غشای بیرونی (کوریون) و هم جفت مشترک دارند. اگر دوقلوهای شما در این یک درصد قرار دارند، فرزندان کوچک شما نیاز به نظارت مکرر توسط پزشک دارند زیرا خطر بیشتری برای گیر افتادن یکی از نوزادان شما در بند ناف وجود دارد.

در بارداری دوقلو یا چند قلو همچنین خود شما در معرض خطر بیشتری از عوارض بارداری هستید، بعضی از این عوارض عبارتند از:

۱. تجربه علائم کم خونی فقر آهن؛ از جمله خستگی، تنگی نفس، تپش قلب و رنگ پریدگی پوست. اگر فکر می کنید ممکن است کم‌خونی داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید. یک آزمایش خون ساده می‌تواند نگرانی شما را برطرف کند. در صورت لزوم پزشک برای شما مکمل آهن تجویز می‌کند.

۲. پره اکلامپسی؛ این اختلال مربوط به فشار خون بالا است که در صورت عدم نظارت و درمان می‌تواند جدی شود. به همین خاطر پزشک فشار خون شما را درویزیت‌های قبل از زایمان بررسی می‌کند.

۳. دیابت بارداری؛ بارداری دوقلو شما را بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار می‌دهد. این نوع دیابت با سطح بالای قند خون در دوران بارداری تشخیص داده می‌شود. پزشک شما بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸ بارداری یا گاهی کمی زودتر آزمایش‌هایی را توصیه می‌کند تا درمورد دیابت بارداری به تشخیص برسد.

در بارداری دوقلو چقدر باید وزن اضافه کنم؟

اگر دوقلو باردار هستید، طبیعی است که اضافه وزن بیشتری در بارداری داشته باشید، با این حال، میزان افزایش وزن به وزن اولیه شما نیز بستگی دارد. به همین دلیل است که ماما بهترین کسی است که می‌تواند در مورد افزایش وزن بارداری شما را راهنمایی کند. به طور کلی، افزایش تدریجی وزن و پایبندی به یک رژیم غذایی بارداری سالم از جمله رژیم غذایی در دوران بارداری بسیار مهم است

میوه، سبزیجات،غلات کامل، پروتئین مانند گوشت قرمز بدون چربی، تخم مرغ و آجیل، لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست را در وعده‌های غذایی خود پوشش دهید. علاوه بر این، پرهیز از غذاهایی  که در دوران بارداری نباید مصرف کنید را از یاد نبرید!

ورزش هم می‌تواند به افزایش وزن سالم کمک کند. تنها باید مطمئن باشید که پزشک تمرینات شما را تایید می‌کند. ورزش‌هایی مثل شنا، پیاده‌روی یا یوگا معمولا برای بارداری توصیه می‌شوند.