4 Minutes to study
بدن شما برای ساخت گلبول های قرمز سالم به سطح مشخصی از آهن نیاز دارد. اگر آهن کافی برای رفع این نیاز مصرف نکنید، بدن ناگزیر از آهن ذخیره شده خود استفاده خواهد کرد. در نتیجه این عمل، گلبولهای قرمز کمتری برای انتقال اکسیژن به سراسر بدن و حذف دی اکسید کربن از آن تولید و به کار گرفته میشوند. به این ترتیب است که عارضه کمخونی ناشی از فقر آهن در بدن ایجاد میشود. دلیل اصلی توصیه پزشکان برای مصرف مکملهای آهن درواقع پیشگیری و ممانعت از پیشروی همین عارضه است.
همه باید در رژیم غذایی خود به مصرف مقدار کافی آهن توجه کنند اما زنان بهصورتی ویژه باید مراقب سطح آهن خود باشند. زنان در چرخه ماهانه قاعدگی بهطور طبیعی مقداری خون از دست میدهند و در شرایطی مثل بارداری نیز نیاز بیشتری به آهن دارند.
مطالعات جهانی نشان میدهد از هر پنج زن در سنین باروری، یک نفر به کم خونی فقر آهن مبتلا است و با وجودی که زنان باردار دو برابر سایر زنان به آهن نیاز دارند، نیمی از زنان باردار در جهان به اندازه کافی آهن دریافت نمیکنند. این در حالی است که پزشکان به بهصورت پیشفرض به زنان باردار توصیه میکنند مصرف مکمل آهن با دوز پایین را در اولین ویزیت دوران بارداری خود شروع کنند تا به تدریج به بقیه موارد هم پرداخته شود.
به این ترتیب چه باردار باشید و چه نباشید، بهویژه در سنین باروری لازم است بررسی کنید که آیا نیاز به مصرف قرص آهن دارید یا خیر. فراموش نکنید که نیاز به آهن یا حتی کمبود آهن نشانه کم خونی نیست و در مقابل، مصرف قرص آهن هم تنها منحصر به افراد مبتلا به کمخونی نیست.
اما درصورت ابتلا به کمخونی (که شاید خودتان هم از آن خبر نداشته باشید) اولویت مصرف آهن بسیار بیشتر میشود. احساس بازیافتن سطح انرژی بدن و از بین رفتن علائم عمومی کمبود آهن تنها بخشی از فواید قرص آهن برای زنان است.
درباره علائم کمخونی آگاهیرسانی خوبی انجام شده و تقریبا همه میدانند نشانههای کمخونی چیست. با این حال اگر علائم رایج کم خونی فقر آهن مانند خستگی، سردی دست و پا، سرگیجه، ناخنهای شکننده، حتی میل عجیب و غریب به خوردن یخ (هرزهخواری) را نداشته باشید، نمیتوان نتیجه گرفت که کمخونی از شما دور شده است.
در کمخونیهای خفیف تا متوسط علائم لزوما به این وضوح ظاهر نمیشوند اما خوشبختانه، یک آزمایش ساده خون میتواند به پزشک کمک کند سلامت گلبول قرمز و وضعیت آهن شما را ارزیابی کند.
یکی از آزمایشهای رایج، شمارش کامل خون یا CBC است که میزان هموگلوبین خون و درصد گلبولهای قرمز (هماتوکریت) را ثبت میکند. ثبت سطوح پایین هموگلوبین در این آزمایش به این معنی است که بدن شما با کمبود این پروتئین غنی از آهن در گلبولهای قرمز خون مواجه شده است.
هموگلوبین به گلبولهای قرمز کمک میکند اکسیژن را به سراسر بدن انتقال دهند. در مقابل هماتوکریت پایین به این معنی است که خون شما گلبولهای قرمز کمتری دارد. فایده دیگر آزمایش CBC این است که میتواند به پزشک شما بگوید که آیا گلبولهای قرمز خون شما اندازه مناسبی دارند یا خیر. خوب است بدانید که گلبولهای قرمز کوچکتر از حد طبیعی نیز میتوانند منجر به کمخونی شوند.
در کنار آزمایشهایی که به آن اشاره کردیم، پزشک ممکن است آزمایشهای دیگری را هم تجویز کند. این آزمایشها میتواند شامل اندازهگیری تعداد گلبولهای قرمز نارس در خون شما یا یکی از آزمایشهای اندازه گیری ذخایر آهن بدن باشند. برای مثال اندازهگیری فریتین یک آزمایش رایج است.
سطوح پایین فریتین در آزمایش خون میتواند به معنای کم خونی فقر آهن باشد. در مقابل اگر در آزمایش خون شما فریتین بالاتر از سطح نرمال باشد، ممکن است نشاندهنده هموکروماتوز باشد.
همین نکته نشان میدهد مصرف مکمل های آهن بدون مشورت با پزشک کار درستی نیست. مصرف بیش از حد آهن در نهایت میتواند منجر به اضافه بار آهن شود، به عبارتی تجمع آهن در خون شما که ممکن است به اندامها آسیب برساند. برای شروع مصرف مکمل یا قرص آهن پزشک باید سابقه پزشکی و نتایج آزمایش شما را برای تعیین دوز مناسب در نظر بگیرد.
اگر طبق ارزیابی پزشک نیاز به افزایش سطح آهن داشته باشید، احتمالا یک مولتی ویتامین- مینرال حاوی آهن مخصوص زنان به شما پیشنهاد میشود.
این مکملها معمولاً حاوی 18 میلی گرم آهن هستند که همه 100 درصد میزان توصیه شده برای مصرف آهن در روز را پوشش میدهد.
صورت دیگر این است که فقط مکمل آهن برای شما تجویز شود. این مکمل میتواند تا 65 میلی گرم آهن برابر با 360 درصد مقدار توصیه شده برای مصرف روزانه آهن را تامین کند.
پزشک در تجویز مکملهای آهن این نکته را مد نظر قرار میدهد که چه مقدار از آهن موجود در این مکمل در نهایت جذب بدن شما خواهد شد. پزشک همچنین برای مصرف مکمل آهن طول درمان تعیین میکند.
بعد از بازگرداندن سطح آهن به حالت طبیعی، علائمی که تجربه میکردید در عرض چند ماه کاهش پیدا میکند یا به طور کلی از بین می رود. این نقطهای است که احساس میکنید انرژی بدنتان برگشته است، و حالا بیشتر شبیه خودتان هستید.
با این وجود نباید از عوارض جانبی مصرف مکملهای آهن چشمپوشی کرد؛ بهخصوص اگر مکملهایی با دوز بالا مصرف میکنید، یبوست رایجترین مشکلی است که ببه سراغ شما خواهد آمد. شناخت عوارض نه برای کنار گذاشتن مصرف، بلکه برای سازگار کردن خود با فرآیند درمان ضروری است. مثلا در این مورد با مصرف همزمان یک ملین ممکن است مشکل یبوست به سادگی از میان برداشته شود.
سایر عوارض جانبی مصرف دوز بالای آهن میتواند شامل سوزش سر دل، حالت تهوع و درد شکم باشد. اگر میبینید که این قبیل مشکلات بیش از حد تحمل است، با پزشک خود در مورد بهترین روش مصرف مکمل آهن صحبت کنید. ممکن است پزشک پیشنهاد کند دوز مصرفی خود را در طول روز تقسیمبندی کنید؛ یعنی بخشی از آن را صبح همراه با صبحانه و بخش دیگر را شبهنگام مصرف کنید.
همچنین پزشک میتواند در انتخاب برند مکمل به شما کمک کند. مکملهایی با فرمولاسیون آهسته رهش در این زمینه گزینههای بسیار مناسبی هستند چرا کهک در فرآیند تدریجی جذب کمترین عوارض گوارشی را به دنبال خواهند داشت.
شواهد نشان میدهد که مکمل های آهن میتوانند توانایی بدن را برای جذب موثر سایر مواد مغذی مهم مانند روی یا زینک کاهش دهند. آهن همچنین ممکن است با بعضی داروهای خاص مثل لووتیروکسین (که معمولا برای کمکاری تیروئید تجویز میشود) تداخل داشته باشد. به همین خاطر توجه به سابقه درمانی در تجویز مکمل آهن اهمیت دارد.
علاوه بر این، برخی داروها، از جمله دسته مهارکنندههای پمپ پروتون که اسید معده را کاهش میدهند، ممکن است جذب آهن موجود در مکملها را با مشکل ایجاد کند. کلسیم هم یکی دیگر از موادی است که میتواند در جذب آهن اختلال ایجاد کند.
در مقابل، ویتامین C به جذب بهتر آهن کمک میکند. بنابراین ممکن است پزشک توصیه کند مصرف غذاهای سرشاز از ویتامین C را در برنامه غذایی خود قرار دهید. از جمله مصرف مرکبات، توت فرنگی، طالبی و کیوی به خاطر دارا بودن مقادیر زیاد ویتامین ث بسیار توصیه میشود.
بهتر است همگام با درمان، درباره رژیم غذایی خود نیز با پزشک مشورت کنید. او میتواند یک رژیم غذایی سرشار از آهن را به شما پیشنهاد کند یا یک برنامه غذایی پیش روی شما قرار دهد که جذب آهن را به میزان مورد نیاز بدنتان برساند.
برای مثال سبزیجات دارای برگ سبز، عدس و گوشت قرمز بدون چربی غذاهایی هستند که میتوانید برای دریافت آهن در رژیم غذایی خود بگنجانید و پزشک میتواند در این مورد شما را راهنمایی کند.
کمبود آهن گاهی ممکن است آنقدر شدید باشد که مکمل های آهن برای رفع آن کافی نباشند. در این شرایط گزینههای درمانی دیگر، از جمله انتقال خون یا آهندرمانی بررسی میشود. آهن درمانی روشی است که معمولا شامل دریافت آهن از طریق خط IV یا تزریق عضلانی میشود.
دیدگاه خود را ارسال نمایید
به سوالات شما در دیدگاه پاسخ داده خواهد شد
با عضویت در خبر نامه از جدیدترین مقالات ما مطلع شوید
دسترسی سریع
دسته بندی ها