پلاکت درمانی (PRP پی آر پی) چیست؟

پلاکت درمانی (PRP پی آر پی) چیست؟

پلاکت درمانی (پی آر پی) نام اختصاری یک عنوان لاتین (Plasma Rich Platelet) است که معادل فارسی آن را می‌توانیم پلاسمای غنی شده از پلاکت بخوانیم.

خون و به طور خاص خون انسان، از ترکیبات مختلفی تشکیل شده که هر کدام وظایف خاصی بر عهده دارند. از جمله مهم‌ترین این ترکیبات گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها هستند.

پلاکت‌های خون به دلیل اینکه سرشار از فاکتورهای رشد هستند در بسیاری از پاسخ‌های دفاعی بدن یا در سازندگی بدن نقش بسیار مهمی دارند. پلاکت‌ها نقش مهمی در انعقاد خون، تولید رگ‌های خونی، تکثیر سلول‌های بدن و ترمیم بافت‌های آسیب دیده دارند.

نحوه عملکرد PRP

یکی از وظایفی که برای پلاکت‌ها عنوان شد ترمیم بافت‌های آسیب دیده است که در انجام آن بسیار کارآمد عمل می‌کنند. نحوه عملکرد آن‌ها به این گونه است که با تجمع در محل بافت آسیب دیده، فاکتورهای رشد خود را آزاد می‌کنند. با این کار ضمن ترمیم بافت آسیب دیده باعث زایش و تکثیر سلول‌های جدید می‌شوند و به روند ترمیم و درمان سرعت می‌بخشند.

نحوه عملکرد پلاکت‌ها بسیار شبیه به سلول‌های بنیادی است؛ اما باید توجه کنید که پلاسما درمانی با درمان از طریق سلول‌های بنیادی متفاوت است.

پلاکت درمانی یا پی آر پی «PRP» از روش‌های نوین درمانی است که در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده و نتایج مطلوبی داشته است. از این روش ابتدا برای درمان بیماری‌های پوست، مو و زیبایی استفاده شد، اما به مرور و با مشاهده نتایج مطلوب و میزان اثر بخشی آن، از این روش در درمان بیماری‌های استخوان و غضروف مثل درمان دیسک و آرتروز زانو، کمر و گردن هم استفاده شد.

در آماری که توسط مؤسسه ملی سلامت در آمریکا منتشر شد درمان پی آر پی، ایمن‌ترین شیوه درمان شناخته می‌شود و علتش است که در این روش پزشک از پلاسما و پلاکت‌های خون خود بیمار برای درمان استفاده می کند و هیچ عنصر خارجی دیگری دخالت ندارد.

روش درمان پی آر پی چگونه است؟

در این روش پزشک بعد از گرفتن آزمایش‌ها و انجام معاینه‌های لازم از بیمار، مقدار کمی از خون بیمار را روی کیت‌های آزمایشگاهی که مختص درمان PRP طراحی شده‌اند می‌ریزد. این کیت‌ها با موادی که در خود دارند مانع از انعقاد خون می‌شوند. سپس کیت را در دستگاه سانتریفیوژ قرار می‌دهند و دستگاه با گردش دورانی و با سرعت بسیار بالا باعث جداسازی سلول های خونی از هم می شود؛ به این شکل که پلاکت‌ها در سطح بالا و روی بقیه اجزای خون قرار می‌گیرند.

 پزشک در این شرایط به کمک سرنگ و با ظرافت این پلاکت‌ها را در سرنگ می کشد و در این مرحله پلاکت به دست آمده آماده تزریق است.

پس از تزریق پلاکت در بافت مورد نظر گردش خون در آن محل سرعت بیشتری پیدا می‌کند و این اتفاق باعث می‌شود که مواد مورد نیاز از جمله اکسیژن، آنزیم، پروتئین یا ویتامین‌های لازم جهت ترمیم و درمان بافت آسیب دیده با حجم خیلی زیادی به آن برسد. 

پس از این اتفاق بدن انسان برای انتقال این حجم خون شروع به تولید رگ‌های جدید می‌کند تا پاسخگوی انتقال این حجم خون باشد. به این فرآیند «رگ زایی» گفته می‌شود.

چون برای درمان ضایعه‌های مفصلی تزریق به‌صورت عمیق انجام می‌شود پزشک از سرنگ‌های مخصوصی که مقاومت کافی برای جلوگیری از شکستن و همچنین ارتفاعی مناسب برای رسیدن به بافت آسیب دیده را داشته باشند، استفاده می‌کند.

پزشک به منظور انجام هر چه بهتر این تزریق ممکن است از روش‌های تصویربرداری قبل از تزریق بهره بگیرد تا تزریق دقیقاً در محل آسیب دیده انجام شود.

موارد کاربرد پلاکت درمانی (PRP) چیست؟

با توجه به تاثیر زیاد پلاکت‌ها در بدن کاربردهای فراوانی هم در پزشکی دارند. بیماری‌هایی که امروزه به کمک این شیوه درمان می‌شوند به این شرح هستند:

۱- درمان پوست مثل درمان‌های زیبایی و ترمیمی (جوان‌سازی پوست یا سوختگی‌ها)

۲- درمان رویش مجدد مو

۳- درمان مفصل‌های آسیب دیده یا بافت‌های غضروفی بدن

۴- درمان زخم‌ها و آسیب‌های عمیق پوستی

مزایای استفاده از پلاکت درمانی(PRP)

۱- در روش درمانی PRP هیچ ماده خارجی وارد بدن نمی شود و در واقع پزشک از خود بدن بیمار برای درمان کمک می‌گیرد. به همین دلیل احتمال ایجاد هرگونه واکنش، حساسیت، عفونت و غیره وجود ندارد. علاوه‌بر آن در این روش احتمال انتقال بیماری‌های دیگر هم به  صفر می‌رسد.

۲- درمان ایجاد شده موثر و پایدار است. چون پزشک هر آنچه که بافت آسیب دیده برای درمان نیاز دارد را با این روش تأمین می‌کند.

۳- امکان استفاده از این روش درمانی محدودیت سنی و جنسیت ندارد و در هر شرایطی امکان‌پذیر است.

۴- هزینه‌های این درمان ارزان‌تر از سایر روش‌های درمانی است.

معایب استفاده از پلاکت درمانی(PRP)

 تنها موردی که تا امروز برای این روش درمانی به‌عنوان یک ضعف گفته شده این است که این روش درمان در مقایسه با درمان‌های تهاجمی مثل عمل های جراحی، اثربخشی دیرتری دارد.

در پاسخ به این اشکال می توانیم به این نکته اشاره کنیم که در درمان PRP اگرچه نتیجه درمان به نسبت درمان‌های تهاجمی و یکباره دیرتر ظاهر می‌شود اما عوارض این درمان در مقایسه با سایر روش‌ها صفر است. ضمن اینکه بعد از گرفتن نتیجه مناسب، درمان ایجاد شده پایدار خواهد بود.

مواردی که نمی‌شود از روش پلاکت درمانی (PRP) استفاده کرد:

۱- بیمارانی که مبتلا به دیابت‌اند.

۲- بیمارانی که اختلال خونی مثل کمبود پلاکت، مشکل انعقاد خون یا سرطان خون دارند.

۳- بیمارانی که داروهای ضد انعقاد خون مثل آسپرین یا وارفارین مصرف می‌کنند.

۴- بیمارانی که عفونت عمومی دارند.

۵- بیماران سرطانی

نکته‌هایی که اثربخشی و پایداری درمان را افزایش می‌دهند:

۱- موضعی که در آن تزریق انجام شده بهتر است تا هر زمان که پزشک مشخص می‌کند شسته نشود.

۲- اگر ناحیه تزریق در معرض آفتاب یا سایر محرک‌ها قرار می‌گیرد بهتر است توسط کرم‌های حفاظتی که پزشک تجویز می‌کند پوشش داده شود.